استانداردهای برق ساختمان یک مجموعه از دستورالعمل‌ها، قوانین و مقررات هستند که برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. این استانداردها از اهمیت بسیاری برخوردارند زیرا سیستم‌های برقی نقش حیاتی در ایمنی و عملکرد صحیح ساختمان دارند. در اینجا چندین استاندارد معروف در این زمینه ذکر می‌شود:
- NEC (National Electrical Code): این استاندارد در ایالات متحده آمریکا استفاده می‌شود و شامل مقرراتی در مورد نصب و استفاده از تجهیزات برقی در ساختمان‌ها است.
- IEC (International Electrotechnical Commission): این استاندارد بین‌المللی است و برای ایمنی و کارایی تجهیزات برقی در سطح جهانی تدوین شده است.
- IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers): این استاندارد بیشتر برای تکنولوژی‌های برقی و الکترونیکی به‌کار می‌رود و شامل مواردی مانند استانداردهای IEEE 1584 برای ایمنی در برابر ضربه‌های الکتریکی است.
- BS (British Standards): استانداردهای بریتانیا که برای طراحی و اجرای سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- AS/NZS (Australian/New Zealand Standards): استانداردهای استرالیا و نیوزیلند که به‌طور مشابه در این دو کشور برای برق ساختمان استفاده می‌شود.
هر کشور ممکن است دستورالعمل‌های خاص خود را داشته باشد که باید با دقت رعایت شوند. همچنین، هر سیستم برقی ممکن است به استانداردهای خاصی نیاز داشته باشد بسته به نوع ساختمان و کاربری آن.
در اینجا ما تصمیم داریم به چند نمونه از آنها اشاره کنیم و سپس در مورد استاندارد های برق ساختمان در ایران بپردازیم.
NEC (National Electrical Code)
سازمان استاندارد برق آمریکا یا NEC (National Electrical Code) به عنوان یکی از مهمترین و گسترده‌ترین استانداردهای برق در جهان شناخته می‌شود. این استاندارد توسط NFPA (National Fire Protection Association) تدوین و منتشر می‌شود. برخلاف نامش، NEC بیشتر از یک استاندارد ملی برق نیست؛ بلکه در واقع یک مجموعه قوانین و مقررات مربوط به ایمنی الکتریکی در ایالات متحده است.
در طول تاریخ، NEC به منظور ایجاد استانداردهای قابل اعتماد و ایمن برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها ایجاد شده است. این استاندارد هر سه سال یکبار بازبینی و به‌روزرسانی می‌شود تا با تکنولوژی‌های جدید و نیازهای صنعت برق همگام شود.
مقررات NEC شامل مواردی مانند نصب سیم‌ها و کابل‌ها، تعیین نحوه استفاده از تجهیزات برقی، ایمنی در برابر ضربه‌های الکتریکی، محافظت در برابر حریق، و غیره است. این استاندارد به طور گسترده در ایالات متحده و در بسیاری از دیگر کشورها به عنوان راهنمای اصلی برای ایجاد سیستم‌های برقی ایمن و قانونی در ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
استانداردهای برق ساختمان کشور آمریکا بسیار جامع هستند و شامل مجموعه‌ای از مقررات و دستورالعمل‌ها برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها می‌شوند. در ادامه، چند بند از مهمترین استانداردها و مواردی که در آنها تأکید شده است را برای شما ذکر می‌کنم:
NEC (National Electrical Code):
استاندارد NEC (National Electrical Code) یکی از مهمترین و گسترده‌ترین استانداردهای برق ساختمان در آمریکا محسوب می‌شود. این استاندارد به جنبه‌های مختلف ایمنی برق در ساختمان‌ها پرداخته و شامل موارد زیر است:
نصب تجهیزات برقی: دستورالعمل‌های دقیق برای نصب صحیح و ایمن تجهیزات برقی، از جمله پنل‌ها، قطع‌کن‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی.
سیم‌کشی: راهنمایی‌های جامعی برای سیم‌کشی در ساختمان‌ها، از جمله نوع و اندازه سیم‌ها، روش‌های نصب، و محافظت از سیم‌ها.
محافظت از دستگاه‌های الکتریکی: مقرراتی برای حفاظت از دستگاه‌های الکتریکی در برابر اضافه‌بار، کوتاه‌مدار و دیگر خطرات احتمالی.
زمین‌کردن و اتصال به زمین: الزامات مربوط به زمین‌کردن سیستم‌ها و تجهیزات برقی برای جلوگیری از شوک الکتریکی و حریق.
محیط‌های خطرناک: دستورالعمل‌هایی برای نصب و استفاده از تجهیزات برقی در محیط‌هایی که خطر انفجار یا حریق وجود دارد، مانند کارخانجات شیمیایی و پالایشگاه‌ها.
قواعد ایمنی عمومی: شامل قوانین و دستورالعمل‌های کلی برای افزایش ایمنی کار با برق و کاهش خطرات احتمالی برای افراد و اموال.
این استاندارد توسط NFPA (National Fire Protection Association) تدوین شده و هر سه سال یک بار مورد بازبینی و به‌روزرسانی قرار می‌گیرد تا با پیشرفت‌های تکنولوژی و نیازهای ایمنی جدید هماهنگ باشد. اجرای صحیح NEC باعث افزایش ایمنی و کاهش حوادث مرتبط با برق در ساختمان‌ها می‌شود.
NFPA 70E (Standard for Electrical Safety in the Workplace):
استاندارد NFPA 70E (Standard for Electrical Safety in the Workplace) بر ایمنی کارکنان در محیط‌های کاری با تمرکز ویژه بر جلوگیری از خطرات الکتریکی تمرکز دارد. این استاندارد شامل موارد زیر است:
- تجزیه و تحلیل خطرات الکتریکی: ارزیابی و شناسایی خطرات الکتریکی در محیط کار برای اتخاذ تدابیر مناسب جهت جلوگیری از آنها.
- روش‌های کاری ایمن: دستورالعمل‌هایی برای انجام کارهای الکتریکی به شیوه‌ای که کمترین خطر ممکن را برای کارکنان به همراه داشته باشد.
- وسایل حفاظت فردی (PPE): تعیین نیازمندی‌های استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند دستکش‌های عایق، کلاه‌های ایمنی، و عینک‌های محافظ برای حفاظت از کارکنان در برابر شوک الکتریکی و قوس الکتریکی.
- برچسب‌گذاری و قفل‌گذاری: روش‌ها و الزامات مربوط به برچسب‌گذاری و قفل‌گذاری تجهیزات برقی برای جلوگیری از روشن شدن تصادفی آنها در حین انجام تعمیرات یا نگهداری.
- آموزش مداوم: ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان در مورد خطرات الکتریکی و روش‌های کاری ایمن، و همچنین برنامه‌های آموزش مداوم برای بروز نگه‌داشتن دانش و مهارت‌های آنها.
- مدیریت انرژی الکتریکی: دستورالعمل‌هایی برای کنترل و مدیریت انرژی الکتریکی در محیط‌های کاری به منظور کاهش خطرات ناشی از آن.
- برنامه‌های ایمنی الکتریکی: توسعه و پیاده‌سازی برنامه‌های ایمنی الکتریکی جامع که شامل روش‌های کاری، تجهیزات حفاظت فردی، و آموزش‌های لازم باشد.
اجرای استاندارد NFPA 70E به کاهش وقوع حوادث الکتریکی، جراحات و مرگ‌ومیر در محیط‌های کاری کمک می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که کارکنان با آگاهی و تجهیزات مناسب در مواجهه با خطرات الکتریکی کار می‌کنند. این استاندارد به‌صورت دوره‌ای مورد بازبینی و به‌روزرسانی قرار می‌گیرد تا با تغییرات و پیشرفت‌های جدید در فناوری و ایمنی سازگار باشد.
IEEE 1584 (Guide for Performing Arc-Flash Hazard Calculations):
استاندارد IEEE 1584 (Guide for Performing Arc-Flash Hazard Calculations) به عنوان راهنمایی برای ارزیابی و محاسبه خطرات مرتبط با ضربه‌های الکتریکی و احتمال ایجاد آتش‌سوزی ناشی از آنها استفاده می‌شود. این استاندارد شامل موارد زیر است:
- تعریف قوس الکتریکی و خطرات مرتبط: توضیح ماهیت قوس الکتریکی و خطرات احتمالی ناشی از آن، از جمله شوک الکتریکی، سوختگی‌ها، و آتش‌سوزی.
- محاسبه انرژی قوس الکتریکی: روش‌ها و فرمول‌های محاسبه انرژی آزاد شده در یک قوس الکتریکی، که به تعیین سطح خطر کمک می‌کند.
- ارزیابی خطرات قوس الکتریکی: دستورالعمل‌هایی برای ارزیابی خطرات قوس الکتریکی در محیط‌های مختلف کاری و تعیین سطوح خطر بر اساس شرایط و پارامترهای مختلف.
- تعیین منطقه خطر قوس الکتریکی: راهنمایی برای تعیین شعاع منطقه خطر (Arc Flash Boundary) که در آن کارکنان باید از تجهیزات حفاظتی خاصی استفاده کنند.
- وسایل حفاظت فردی (PPE): الزامات و توصیه‌ها برای استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب برای کاهش خطرات ناشی از قوس الکتریکی، از جمله لباس‌های مقاوم به شعله و سایر تجهیزات حفاظتی.
- روش‌های کاهش خطرات: استراتژی‌ها و روش‌های مختلف برای کاهش خطرات قوس الکتریکی، مانند استفاده از تجهیزات ایمنی، نگهداری صحیح از تجهیزات، و پیاده‌سازی روش‌های کاری ایمن.
- مدارک و گزارش‌دهی: نیازمندی‌های مربوط به تهیه و نگهداری مدارک و گزارش‌های مربوط به ارزیابی خطرات قوس الکتریکی و اقدامات انجام شده برای کاهش خطرات.
استاندارد IEEE 1584 به‌صورت جامع به محاسبات دقیق و علمی برای ارزیابی خطرات قوس الکتریکی پرداخته و به متخصصان ایمنی کمک می‌کند تا محیط‌های کاری ایمن‌تری ایجاد کنند. اجرای این استاندارد به کاهش حوادث ناشی از قوس الکتریکی و حفاظت از کارکنان در برابر آسیب‌های جدی کمک می‌کند.
IEEE 3000 (Recommended Practice for Electrical Installations in Commercial Buildings):
استاندارد IEEE 3000 (Recommended Practice for Electrical Installations in Commercial Buildings) به‌عنوان یک راهنمای جامع برای طراحی و نصب سیستم‌های برقی در ساختمان‌های تجاری استفاده می‌شود. این استاندارد شامل موارد زیر است:
- طراحی سیستم‌های برقی: دستورالعمل‌ها و توصیه‌هایی برای طراحی سیستم‌های برقی به‌گونه‌ای که ایمن، کارآمد و مطابق با نیازهای ساختمان‌های تجاری باشد.
- انتخاب تجهیزات برقی: راهنمایی برای انتخاب تجهیزات برقی مناسب از جمله تابلوهای برق، کلیدها، قطع‌کن‌ها، کابل‌ها و سایر اجزای سیستم‌های برقی.
- سیم‌کشی و نصب: روش‌ها و تکنیک‌های صحیح سیم‌کشی و نصب تجهیزات برقی به‌منظور افزایش ایمنی و کارایی سیستم‌ها.
- محافظت از سیستم‌های برقی: دستورالعمل‌های لازم برای محافظت از سیستم‌های برقی در برابر اضافه‌بار، نوسانات ولتاژ، و سایر مشکلات احتمالی.
- تأمین انرژی برق: توصیه‌هایی برای تأمین پایدار و مطمئن انرژی برق به تمامی بخش‌های ساختمان تجاری، از جمله سیستم‌های اضطراری و پشتیبان.
- زمین‌کردن و اتصال به زمین: الزامات مربوط به سیستم‌های زمین‌کردن و اتصال به زمین برای جلوگیری از شوک الکتریکی و حفاظت از تجهیزات.
- ایمنی و دسترسی: راهنمایی برای افزایش ایمنی سیستم‌های برقی و اطمینان از دسترسی آسان و ایمن به تجهیزات برای تعمیر و نگهداری.
- کنترل و مانیتورینگ: توصیه‌هایی برای پیاده‌سازی سیستم‌های کنترل و مانیتورینگ به‌منظور بهینه‌سازی عملکرد و شناسایی سریع مشکلات احتمالی.
- مطابقت با استانداردها و مقررات: تاکید بر رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، همچنین مقررات محلی مربوط به نصب و استفاده از سیستم‌های برقی در ساختمان‌های تجاری.
اجرای استاندارد IEEE 3000 به معماران، مهندسان و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا سیستم‌های برقی ایمن، قابل اعتماد و کارآمدی را در ساختمان‌های تجاری طراحی و نصب کنند، و در نتیجه از حوادث الکتریکی، خرابی‌ها و هزینه‌های اضافی جلوگیری شود.
ASHRAE/IES 90.1 (Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential Buildings)
استاندارد ASHRAE/IES 90.1 (Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential Buildings) یکی از مهمترین استانداردهای برق ساختمان در آمریکا است که به بهبود کارایی انرژی و کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها می‌پردازد. این استاندارد شامل موارد زیر است:
- طراحی سیستم‌های برقی کارآمد: راهنمایی‌ها و الزامات برای طراحی سیستم‌های برقی که از نظر انرژی کارآمد باشند و مصرف
استاندارد ASHRAE/IES 90.1 (Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential Buildings) یکی از مهمترین استانداردهای برق ساختمان در
استاندارد ASHRAE/IES 90.1 (Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential Buildings) یکی از مهمترین استانداردهای برق ساختمان در آمریکا است که بر بهبود کارایی انرژی و کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها تمرکز دارد. این استاندارد شامل موارد زیر است:
- طراحی سیستم‌های برقی کارآمد از نظر انرژی: راهنمایی‌ها و الزامات برای طراحی سیستم‌های برقی به‌گونه‌ای که کمترین مصرف انرژی را داشته باشند و بیشترین بازده را ارائه دهند.
- سیستم‌های روشنایی: دستورالعمل‌هایی برای استفاده از سیستم‌های روشنایی با کارایی بالا، از جمله استفاده از چراغ‌های LED، سنسورهای حرکت، و تکنولوژی‌های کاهش مصرف انرژی.
- سیستم‌های HVAC (گرمایش، تهویه، و تهویه مطبوع): الزامات مربوط به طراحی و بهره‌برداری از سیستم‌های HVAC با هدف بهبود کارایی انرژی و کاهش مصرف سوخت.
- عایق‌کاری و درزبندی: توصیه‌هایی برای بهبود عایق‌کاری و درزبندی ساختمان‌ها به‌منظور کاهش هدررفت انرژی و افزایش بهره‌وری سیستم‌های گرمایش و سرمایش.
- کنترل‌های خودکار: استفاده از سیستم‌های کنترل خودکار برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در تجهیزات برقی و مکانیکی، از جمله ترموستات‌های قابل برنامه‌ریزی و سیستم‌های مدیریت ساختمان.
- تهویه طبیعی و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر: راهکارهایی برای استفاده از تهویه طبیعی و منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشید و باد برای کاهش نیاز به انرژی‌های فسیلی.
- سیستم‌های آب‌گرم کن: الزامات مربوط به طراحی و استفاده از سیستم‌های آب‌گرم کن با کارایی بالا برای کاهش مصرف انرژی.
- معیارهای عملکرد انرژی: تعیین معیارهای عملکرد انرژی برای ساختمان‌ها و الزام به انجام ارزیابی‌های منظم به‌منظور اطمینان از رعایت این معیارها.
اجرای استاندارد ASHRAE/IES 90.1 به مهندسان، معماران، و پیمانکاران کمک می‌کند تا ساختمان‌هایی طراحی و اجرا کنند که از نظر انرژی کارآمد بوده و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند. این استاندارد با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک و تغییرات در نیازهای انرژی به‌صورت دوره‌ای بازبینی و به‌روزرسانی می‌شود.
این فهرست تنها یک نمونه کوچک از استانداردهای برق ساختمان آمریکا است و بسیاری از استانداردهای دیگر نیز وجود دارند که در طراحی و اجرای سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
IEC (International Electrotechnical Commission)
سازمان بین‌المللی برقی و الکترونیکی یا IEC (International Electrotechnical Commission) یک سازمان بین‌المللی است که مسئول تدوین استانداردها و مقررات مربوط به صنایع برقی، الکترونیکی، و فناوری اطلاعات است. این سازمان در سال ۱۹۰۶ تأسیس شد و مقر آن در ژنو، سوئیس است.
مأموریت اصلی IEC تعیین استانداردهای جهانی در زمینه‌های مختلفی از جمله الکترونیک، برق، انرژی، و ارتباطات است. این استانداردها به منظور ارتقاء توسعه صنایع برقی و الکترونیکی، تضمین ایمنی، سازگاری بین تجهیزات مختلف، و تسهیل تبادل اطلاعات بین کشورها ایجاد می‌شوند.
IEC برای تدوین استانداردها و مقررات خود از تجربیات و دانش صنعتی بین‌المللی استفاده می‌کند و با همکاری با صنایع، دولت‌ها، و سایر سازمان‌های مرتبط، استانداردهایش را به‌روز می‌کند و تطبیق می‌دهد.
همچنین مهمترین استانداردهای IEC در زمینه‌های مختلفی از جمله ایمنی الکتریکی، محافظت در برابر ضربه‌های الکتریکی، استانداردهای برق صنعتی و ساختمانی، استانداردهای انرژی، استانداردهای الکترونیکی و غیره است.
در اروپا، استانداردهای برق ساختمان معمولاً تحت عنوان IEC (International Electrotechnical Commission) و CENELEC (European Committee for Electrotechnical Standardization) تعیین می‌شوند. برخی از مهمترین استانداردهای برق ساختمان در اروپا عبارتند از:
- IEC 60364 (Electrical Installations for Buildings): این استاندارد به عنوان یکی از مهمترین استانداردهای برق ساختمان در اروپا شناخته می‌شود و مشخصاتی را برای نصب و استفاده از تجهیزات برقی در ساختمان‌ها فراهم می‌کند.
- EN 50110 (Operation of Electrical Installations): این استاندارد بر روی عملیات و نگهداری سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها تمرکز دارد و راهنمایی‌هایی برای بهره‌برداری ایمن و کارآمد از تجهیزات برقی فراهم می‌کند.
- EN 61557 (Electrical Safety in Low Voltage Distribution Systems up to 1000 V AC and 1500 V DC): این استاندارد بر روی ایمنی در توزیع ولتاژ کم در سیستم‌های برقی تمرکز دارد و مقرراتی را برای ایجاد محافظت در برابر خطرات الکتریکی فراهم می‌کند.
- EN 50173 (Information Technology – Generic Cabling Systems): این استاندارد برای نصب و استفاده از سیستم‌های کابل‌کشی در ساختمان‌ها، به‌ویژه برای انتقال داده و ارتباطات، استفاده می‌شود.
- EN 62305 (Protection Against Lightning): این استاندارد برای محافظت در برابر ضربه‌های ناشی از رعد و برق و نصب سیستم‌های محافظتی مانند ردیاب‌های رعد و برق استفاده می‌شود.
IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers)
IEEE یا موسسه مهندسان برق و الکترونیک یکی از بزرگترین سازمان‌های حرفه‌ای در حوزه مهندسی برق و الکترونیک است. این سازمان بین‌المللی، غیرانتفاعی و مستقل در سال ۱۸۸۴ تأسیس شد و مقر آن در نیوجرسی، ایالات متحده است. اعضای IEEE شامل مهندسان، محققان، و دانشجویان در حوزه‌های مختلف مهندسی برق و الکترونیک هستند.
ماموریت اصلی IEEE ارتقاء فناوری‌های برق و الکترونیک و ایجاد محلی برای تبادل ایده‌ها، دانش، و تجربیات در این حوزه‌ها است. این سازمان با ارائه مقالات علمی، کتب، و کنفرانس‌های تخصصی، به ارتقاء دانش و فناوری در حوزه برق و الکترونیک کمک می‌کند.
IEEE فعالیت‌های متعددی انجام می‌دهد که شامل تدوین استانداردها، توسعه فناوری‌های نوین، انتشار مقالات علمی، برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌های تخصصی، ارائه جوایز و بورس‌های تحصیلی، و ترویج علم و فناوری در جوامع علمی و صنعتی است.
همچنین IEEE به عنوان یکی از مهمترین سازمان‌های استاندارد‌سازی در حوزه برق و الکترونیک شناخته می‌شود و استانداردهای معتبری را در این حوزه‌ها تدوین و منتشر می‌کند، که مورد استفاده در صنعت، تحقیقات، و آموزش به شمار می‌رود.
ISIRI
در ایران، قوانین، اصول و استانداردهای مربوط به برق کشی ساختمان توسط وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI) تنظیم می‌شوند. این قوانین و استانداردها برای اطمینان از ایمنی و عملکرد صحیح سیستم‌های برقی در ساختمان‌ها و جلوگیری از حوادث و خسارات الکتریکی در نظر گرفته می‌شوند. برخی از مهمترین قوانین، اصول و استانداردهای برق کشی ساختمان در ایران عبارتند از:
- نشریه ۱۱۰ و مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان: این نشریه شامل مقررات و ضوابطی است که برای برق کشی و نصب تجهیزات برقی در ساختمان‌ها به کار می‌رود. این مقررات به‌طور کامل توسط وزارت مسکن و شهرسازی تدوین و اعمال می‌شود.
- استانداردهای ISIRI: سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مسئول تدوین و انتشار استانداردهای مرتبط با برق ساختمانی است. این استانداردها شامل مواردی مانند نصب سیم و کابل، استفاده از تجهیزات الکتریکی، ایمنی برق، و غیره می‌شوند.
- مقررات ایمنی الکتریکی: مقررات خاصی برای ایمنی الکتریکی در محیط‌های مختلف از جمله ساختمان‌ها تعیین شده است که باید رعایت شود تا از وقوع حوادث الکتریکی جلوگیری شود.
برای برق کشی ساختمان، اهمیت و رعایت این قوانین و استانداردها بسیار حیاتی است، زیرا نقض آنها می‌تواند به مشکلات ایمنی، آسیب به تجهیزات الکتریکی، و حوادث الکتریکی منجر شود. بنابراین، برقکاران و توسعه‌دهندگان ساختمانی باید با این قوانین آشنا بوده و آنها را به‌طور دقیق رعایت کنند.
برخی از استاندارد های برق ساختمان در ایران
ارت
مقررات ملی در مبحث سیزدهم به طور دقیق اهمیت و ضرورت برخی اقدامات در خصوص ایمنی و عملکرد صحیح سیستم برقی ساختمان‌ها را تأکید می‌کند. این اقدامات شامل مواردی مانند استفاده از کنتورهای پیش از 60 آمپر سه فاز یا مجموعه‌ای از کنتورها با جریان بیش از 60 آمپر در هر فاز، هم بندی اصلی ساختمان با آرماتورهای فونداسیون برای سیستم زمین الکتریکی، و جلوگیری از استفاده از چاه زمین برای فاضلاب به دلیل تأثیرات زیانبار آن بر سیستم زمین الکتریکی می‌باشد.
همچنین، وظیفه چاه ارت در ساختمان‌های مسکونی و اداری، مانند یک نقطه ارت به سیستم زمین الکتریکی است که به افراد و تجهیزات الکتریکی در ساختمان حفاظت فراهم می‌کند، از جمله جلوگیری از برق گرفتگی و احتمال نوسانات ناشی از برق.
این اقدامات و مقررات، به منظور ایجاد یک محیط ایمن و کارآمد در استفاده از سیستم برقی در ساختمان‌ها اعمال می‌شوند و رعایت آنها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
بندهای 13-4-3-1-ج و 13-1-4-7-1 و 13-پ-1-9-5 و 13-پ-1-4-7-1 در مبحث 13 مقررات ملی ساختمان به موضوع ارت اشاره دارند.
فواصل استاندارد در سیم کشی ساختمان
این استانداردها و مقررات مربوط به فاصله‌ها در سیم‌کشی ساختمان جهت ایمنی و عملکرد بهینه‌تر سیستم برقی و سیستم هوشمند و تجهیزات الکتریکی در ساختمان‌ها تدوین شده‌اند.
استاندارد مربوط به انتخاب فیوز مناسب در ساختمان
در ایران، استاندارد مربوط به انتخاب فیوز مناسب در ساختمان‌ها با توجه به مبحث ۱۳ قانون مقررات ملی به شرح زیر می‌باشد:
- مشخصات فیوزها: فیوزهای مورد استفاده باید با مشخصات تعیین شده در استانداردهای مربوطه سازگاری داشته باشند. این مشخصات شامل جریان نامی، ولتاژ نامی، قدرت قطع و … است.
- تطابق با بار الکتریکی: فیوز باید بر اساس بار الکتریکی مورد نیاز دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی انتخاب شود. به عبارت دیگر، فیوز باید قادر به حفاظت از تجهیزات در برابر جریان‌های ناخواسته و افزایش جریان باشد.
- برآورده شدن استانداردها: فیوز باید با استانداردهای ملی و بین‌المللی مربوطه سازگاری داشته باشد و می‌بایست به‌روز و مطابق با آخرین تکنولوژی‌ها و نیازهای ایمنی باشد.
- توجه به محل نصب: در انتخاب فیوز، نحوه نصب و محل قرارگیری فیوز نیز باید مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال، فیوزهای نصب شده در محیط‌های با خطر انفجار باید با استانداردهای خاصی سازگاری داشته باشند.
به طور کلی، استاندارد مربوط به انتخاب فیوز مناسب در ساختمان‌ها باید با مبحث ۱۳ قانون مقررات ملی سازگاری داشته باشد و مقررات ایمنی الکتریکی و استانداردهای مربوطه را رعایت کند.
پيوست 10 – مقررات و استانداردهاي قابل استفاده
ليست مقررات و استانداردهاي قابل استفاده به قرار زير است:
مقررات و استانداردهاي ملي – مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ISIRI
IEC International Electrotechnical Commission
(IEC 60364)–(IEC 60536) – (IEC 60449) – (IEC 60227-1)– (IEC 60617)– (IEC 60593)– (IEC
61000)
EN European Standards
CEE International Commission on Rules for The Approval of Electrical Equipment
CENELEC Comite Europeen de Normalisation Electrotechnique
DIN Deutche Institute fur Normmung e.V
VDE Verband Deutscher Electrotechniker e.V
IEE The Institution of Electrical Engineers
BS British Standard
UTE Union Technique de . Electricite
ANSI American National Standards Institution
NEC National Electrical Code
NFPA National Fire Protection Assosiation
UL Underwriters Laboratories ‘ Inc
TIA Telecommunication Industry Association
BICSI Building Industry Consulting Service International
IEEE The Instiute of electrical and electronic engineers
ISO International organization for standardization